Scheepvaart, wegvervoer, luchtvaart en vervoer over rails vormen al jarenlang het fundament onder onze samenleving. De Gouden Eeuw is te danken aan schepen, de Industriële Revolutie is ondenkbaar zonder trein. In de 20e eeuw zorgen auto en vliegtuig voor nieuwe en ongekende vervoersmogelijkheden. Mobiliteit is het fundament onder onze samenleving. De geschiedenis van Nederland gaat hand en hand met mobiliteit:
1945: Na de Tweede Wereldoorlog moet de infrastructuur in Nederland weer grotendeels hersteld worden. Grote delen van het land zijn immobiel geworden. Met hulp uit de V.S. (Het Marshall plan) krijgt de wederopbouw van het transport hoge prioriteit en een sterke impuls.
1952-1957: Naarmate het welvaartspeil toenam, nam ook het autobezit toe. Het autobezit in Amsterdam verdubbelt in vijf jaar tijd. Ook veranderden de mensen hun bestedingspatroon. Ook al gingen ze niet altijd meer besteden ze wilden wel graag een auto. De auto werd een statussymbool.
Na 1957 verloor de auto zijn exclusief ‘kleinburgerlijke’ karakter en werd een volksbezit, een “duurzaam consumptiegoed”. Veel auto-advertenties zijn echter nog gericht op de bovenlaag, vestigen de aandacht op het super-luxe, op het extra-comfort, op het grotere acceleratievermogen, op de betere wegligging, op meer stuurvastheid, op verfijnd design, op maximale snelheid.
1960: De Tweede Transportrevolutie vindt plaats. Men ziet over het algemeen de industriële revolutie van de 19e eeuw met de stoomtrein en het stoomschip als de eerste Transportrevolutie. Toen was er al een geweldige versnelling van de mobiliteit. In de periode van 1960 groeit alleen al het binnenlandse goederenvervoer van 185 naar 425 miljoen ton, méér dan een verdubbeling in tien jaar tijd. In diezelfde periode zien we het binnenlandse personenvervoer nog harder stijgen: van 40 naar 100 miljard reizigerskilometers. Er wordt niet alleen méér vervoerd, maar ook ánders .Oude vervoertechnieken verdwijnen en worden vervangen door nieuwe. Rond 1960 zijn stoom, wind en paardenkracht als krachtbron goeddeels vervangen door verbrandingsmotor en elektriciteit.
Modal shift
Vervoerwijzen verdwijnen, anderen komen; modal shift heet dat met een duur woord. Wordt in het grootschalige overzeese goederenverkeer het schip steeds belangrijker, in de kleinschalige binnenvaart worden schepen verdrongen door vrachtwagens. Daarvoor in de plaats zien we op de binnenwateren een snel groeiende recreatievaart. Behalve de kleinschalige binnenvaart, verdwijnt ook het secundaire railvervoer. Personenauto’s, autobussen en vrachtwagens zorgen er voor dat eind jaren 1960 van het lokaalspoor en de interlokale tram niets meer over is. Alleen op de echte hoofdlijnen en in stedelijke agglomeraties weet het railverkeer zich met behulp van subsidie te handhaven. Het overzeese personenvervoer wordt geheel overgenomen door vliegtuigen, die ook in het Europese verkeer steeds meer vervoer naar zich toe trekken. Naast het beroepsmatige verkeer wordt het toeristisch-recreatieve verkeer steeds belangrijker.
Mobiliteitsexplosie
In jaren 1960 is er een ware mobiliteitsexplosie. Verkeer en vervoer groeien stormachtig. De auto speelt daarbij een belangrijke rol. Van 1960 tot 1970 stijgt het aandeel van de vrachtwagen van 50 naar 75%. De stijging van het aantal particuliere reizigerskilometers is nog groter. Er worden per auto al meer kilometers recreatief, dan beroepsmatig afgelegd.
1999
In 1999 worden de meeste nieuwe auto’s ooit verkocht in 1 jaar in NL. Bijna 600.000. Daarna is het qua verkoop van het aantal nieuwe auto’s bergafwaarts gegaan. Het worden ook steeds kleinere en zuinigere auto’s. Het totale wagenpark dat rondrijdt in Nederland groeit wel nog altijd. In 2012 rijden er 8 miljoen personenauto’s rond.
Begrippen als het Nieuwe Werken, Mobiliteitsbudget, Ketenmobiliteit (zie onze blogposts hierover) doen hun intreden. Er is een trend waarneembaar (deels ingegeven voor het fiscale beleid van de overheid en de leefbaarheid in ons land) dat mensen en bedrijven steeds milieu- en kostenbewuster omgaan met mobiliteit.
Bronnen: www.techniekinnederland.nl, www.mobiliteitsmuseum.nl, automotive insiders inburgeringscursus, RDC/RAI/BOVAG
Voor een compleet en meer gedetailleerd overzicht vanaf 1900 hebben we een bijzonder mooie bron voor je gevonden: http://www.autorij-instructie.nl/?p=2126
Nederland kent ook een eigen mobiliteitshistoricus: www.vincentvandervinne.nl
Lees ook:Mobiliteitsbeleid overheid Nederland
Lees ook:Leuke video’s in categorie ‘mobiliteit en humor’
Lees ook:Het file monster
Lees ook:Zelfsturende auto’s van Google mogen de weg op
Lees ook:Definitie mobiliteit